Waarom zou ik voor hybridetarwe kiezen?

Hybridetarwe ontstaat door een kruising van twee zuivere inteeltlijnen. Het kruisingsproduct is zeer homogeen en zorgt voor een heterosiseffect. Dat betekent dat het gewas krachtiger en robuuster is. Dankzij betere genetica verwacht het Franse veredelingsbedrijf Asur Plant Breeding, onderdeel van SAATEN-UNION, dat binnen een paar jaar nieuwe variëteiten met een hoger opbrengstpotentieel op de markt kunnen worden gebracht. Het aandeel van hybridetarwe in Nederland is met 0,5 procent erg klein. In België is het aandeel met 1,5 procent iets groter en in Frankrijk is het nog weer een paar procent meer. In het laatstgenoemde land kiezen akkerbouwers bewust voor bepaalde percelen waar ze hybridetarwe zaaien. Telers doen dat vooral op percelen waar de opname van vocht en voedingsstoffen moeilijker is, blijkt uit een enquête van SAATEN-UNION onder vijfhonderd Franse boeren. Die moeizame opname kan bijvoorbeeld ontstaan door structuurproblemen of storende lagen. Het type grondsoort is ook bepalend voor de overweging om wel of niet voor hybridetarwe te gaan.

Volgens René Boons, areamanager Benelux bij SAATEN-UNION, is het lastig om de traditionele Nederlandse akkerbouwer te verleiden om over te gaan op hybridetarwe. ‘Ondernemers richten zich vaak meer op de ‘cashcrops’, zoals aardappelen en uien. Tarwe moet voor de bodemkwaliteit in het bouwplan, maar kan in saldo vaak niet meekomen en heeft daardoor vaak minder de aandacht.’

HOGERE KORRELOPBRENGST

Op het proefveld van Asur Plant Breeding op de lössgrond vlak bij het Noord-Franse Compiègne is te zien dat hybridetarwerassen meer halmen vormen, grotere aren geven
en een groter wortelstelsel ontwikkelen. De goede uitstoeling en grotere aren resulteren in een hogere korrelopbrengst.
Door het grotere wortelstelsel kan de hybridetarwe het beschikbare water beter uit de bodem halen en nutriënten gemakkelijker opnemen. Tegen stressomstandigheden is hybridetarwe beter bestand en ook op de gronden met een matige bodemstructuur presteren de rassen vaak beter.

Boons geeft toe dat het voor een ondernemer uiteindelijk gaat om het financiële saldo. ‘Nederlandse graantelers zijn vooral terughoudend vanwege de hogere zaaizaadkosten. Ook durven’ ze niet altijd minder zaaizaad te gebruiken, wat juist een voordeel is van een hybridetarweras.’

De zaaizaadkosten bedragen voor hybridetarwe 240 euro per hectare, wat gemiddeld 110 euro meer is dan bij klassieke tarwe. Dit blijkt uit een rekensom van SAATEN-UNION, gebaseerd op 75 kilo zaaizaadgebruik per hectare bij hybridetarwe en 200 kilo bij klassieke tarwe.

De meeropbrengst moet de hogere inputprijs van hybridetarwe uiteindelijk compenseren. De gemiddelde meeropbrengst van de hybridetarwerassen SU Hyacinth, SU Hyreal en SU Hyntact was 869 kilo, tegenover 52 klassieke tarwerassen in een officieel Belgisch rassenonderzoek.

Bij de zuiderburen werd van 2021 tot en met 2023 onderzoek gedaan op vijftien locaties op verschillende grondsoorten. De gemiddelde tarweopbrengst kwam over de drie geteste jaren van klassieke rassen en hybriderassen door elkaar uit op 11.364 ton per hectare.

Afgaande op een tarweopbrengst van 215 euro per ton zorgt de plus van 869 kilo voor een meerprijs van 186 euro per hectare. Haal je daar die 110 euro zaaizaadkosten van af, dan is het financiële saldo van hybridetarwe 76 euro per hectare hoger. Daarmee wordt het breakevenpunt
in de huidige marktprijzen bereikt bij een meeropbrengst van 550 tot 600 kilo per hectare.

STERKE UITSTOELING

Volgens SAATEN-UNION hebben graantelers bij hybridetarwe dus maar de helft of zelfs minder van het zaaizaad nodig in vergelijking tot klassieke tarwe. Boons: ‘De reden hiervoor is de sterke uitstoeling van hybridetarwe, die samen met de zwaardere halmen de meeropbrengst oplevert.’

Daarnaast hoeven akkerbouwers minder kilo’s zaaizaad te versjouwen, wat ook arbeidsbesparing oplevert. Door de dikkere en langere halmen valt er ook meer stro op een
hectare te persen.

Als telers nog eerder het breakevenpunt willen bereiken, dan kunnen ze overwegen bij hybridetarwe nog minder dan 75 kilo zaaizaad per hectare te gebruiken. ‘Dat is wel een risico, want als vogels of ganzen na het zaaien veel zaad opvreten, zal het gewas al snel hol komen te staan’, waarschuwt Boons. Op het Noord-Franse proefveld is te zien dat de tarwe waarbij minder zaaizaad is gebruikt, inderdaad iets holler staat en dat er minder aren zijn ontwikkeld. Ook is te zien dat er een lichte aantasting van aarfusarium in het gewas begint te komen. Dat heeft overigens niets te maken met het kleinere zaaizaadvolume.

Volgens productmanager hybridetarwe Audrey Hulmel van Saaten- Union is aarfusarium, naast septoria en gele- en bruine roest, dan ook de lastigste schimmel in hybridetarwe. De nieuwe hybridetarwerassen die geschikt zijn voor Nederland (SU Hyacinth, SU Hyreal en SU Hyntact) hebben alle drie goede resistenties tegen gele- en bruine roest, septoria, aarfusarium en meeldauw.

Alleen SU Hyreal beschikt niet over een aarfusariumresistentie, wel beschikt dit ras over een dubbele mozaïekvirusresistentie en oranje tarwegalmug- en eye-spotresistentie.
Het betreffen alle drie maaltarwerassen, al wordt SU Hyacinth in België en Frankrijk ook als baktarwe gepositioneerd.

---

Streven: 100.000 hectare hybridetarwe in Europa in 2025

Volgens operationeel directeur Fréderic Rousseau van Asur Plant Breeding is het streven om in 2025 100.000 hectare hybridetarwe in Europa te hebben staan. In 2023 was het areaal 80.000 hectare. ‘We hebben nu de variëteiten om 2 tot 3 procent van de Europese markt te voorzien van hybridetarwe’, geeft hij aan. Asur Plant Breeding heeft momenteel bijna een monopoliepositie als het gaat om hybridetarwe. 97 procent komt van deze Franse kweker, de overige 3 procent is zaaizaad van Limagrain. Verder is het de bedoeling dat BASF volgend jaar een eerste hybridetarweras introduceert. Het bedrijf verwacht met dit ras de tarweproductie met 2 tot 3 ton per hectare te kunnen verhogen ten opzichte van klassieke tarwe. Nu SAATEN-UNION met SU Hyacinth voor het eerst een hybridetarweras heeft aangemeld voor de Nederlandse Aanbevelende Rassenlijst, verwacht het bedrijf dat de interesse naar hybridetarwe in Nederland groeit.